Avrupa’nın sözde-dinsel ‘ifade özgürlüğü’ sadece bir provokasyon bahanesi midir?

Danimarka’da aşırı sağcı Stram Kurs (Hard Line) partisinin lideri Rasmus Paludan, hafta sonu Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği önünde düzenlediği gösteride Kuran-ı Kerim yaktı. Paludan’ın eylemiyle ilgili İsveçli mevkidaşlarını uyaran Türk dışişleri görevlilerine rağmen, eylem ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilerek devamına izin verildi. Bu ucuz numara, Türkiye, Pakistan, Suudi Arabistan, Kuveyt, BAE ve Katar da dahil olmak üzere birçok devletten yetkililer tarafından derhal kınandı.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Stockholm’de Kur’an-ı Kerim’in yakılması, insanlığa karşı açık bir nefret suçudur” dedi. “Bunu şiddetle kınıyoruz. Tüm uyarılarımıza rağmen bu eyleme izin verilmesi nefret suçlarını ve İslamofobiyi teşvik etmektir. Kutsal değerlere saldırı özgürlük değil, modern barbarlıktır.” Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, İsveçli mevkidaşı ile önümüzdeki hafta Ankara’da yapılacak görüşmenin iptal edildiğini duyurdu.

NATO’ya katılım hedefi için Ankara’nın onayına ihtiyaç duyan İsveç, son zamanlarda Türk kamuoyunu üyelik süreci konusunda kızdıran ters etki yapan eylemlerde bulundu. Geçtiğimiz hafta Stockholm’de terör örgütü YPG/PKK yandaşları Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyeb Erdoğan’ın heykelini astı.

Paludan’ın İslamofobik eylemler konusunda uzun bir geçmişi var. Kuran’ın yakılması da dahil olmak üzere bir dizi nefret suçunun yanı sıra, araçların ateşe verildiği ve çok sayıda polis memuru ve sivilin yaralandığı isyanlardan da sorumludur. Üç yıl süreyle hukuk mesleğinden men edilen Danimarkalı aşırı sağcı, bir yıl süreyle ehliyetine el konuldu ve 2020’de bir ay hapis cezasına çarptırıldı. Son Instagram paylaşımında bu eylemiyle övündü.

İsveç başbakanı, “İfade özgürlüğü demokrasinin temel bir parçasıdır” diye tweet attı. “Fakat yasal olan her zaman uygun değildir. Pek çok kişi için kutsal olan kitapları yakmak derin bir saygısızlıktır. Bugün Stockholm’de yaşananlardan rahatsız olan tüm Müslümanlara başsağlığı diliyorum.”

OKUYUN: NATO üyeliğini koz olarak kullanan Türkiye, AB’ye kendi ilacını tattırıyor

İnsanlar, 22 Ocak 2023’te Gazze’nin Refah kentinde İsveç’te Kur’an-ı Kerim’in yakılmasını protesto ediyor. [Mustafa Hassona – Anadolu Agency]

Bu, “son derece saygısız” ilk davranış değildi ve muhtemelen son da olmayacak. Gerçekten “ifade özgürlüğü” kapsamına alınabilir mi, yoksa bu sadece Batı’da provokatif eylemlere bahane olarak kullanılan sözde dinsel bir bahane mi?

İnsan hakları, ifade özgürlüğü ve demokrasi gibi kavramları azınlıklara karşı provokasyona izin verecek şekilde kullanma stratejisi Batı ülkelerinde yaygındır. Kendilerini kurallara dayalı uluslararası düzenin oyun kurucuları olarak nitelendiren Batılı ülkelerde, bu kavramların sınırlarının nasıl çizileceğini ancak kendilerinin belirleyeceği şeklinde bir mantık vardır.

Örneğin ifade özgürlüğünü ele alalım. Bu özgürlüğün nerede başladığı ve nerede bittiğine dair pek çok bilimsel tartışmanın incelikli argümanlar ve incelemelerle dolu olduğu düşünülürse, protestoyu bu kapsamda değerlendirmek hayret verici. Üstelik meseleyi doğrudan demokrasiye bağlayarak bu asılsız iddiayı güçlendirme çabasından başka bir şey değildir. Kendilerine ve değer verdikleri her şeye yönelik bu aşağılayıcı davranış karşısında Müslüman toplumuna sempati duymak elbette önemlidir. Ancak elbette en önemli olan bu eylemi ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirmek değil, gelecekte benzer eylemlerin tekrarlanmaması için önleyici tedbirler almaktı. İsveç bunu başaramadı.

Dahası, devlet görevlilerinin insan hakları, ifade özgürlüğü ve demokrasi gibi kavramları her türlü provokasyonu savuşturmak için sıklıkla kullanmalarındaki söylem kolaylığı şaşırtıcıdır. Siyasi tepkiyi sınırlandırabilmeleri için kolay çıkış yolu bu. İslamofobideki artışa rağmen, siyasetçiler meseleyi gerçek çerçevesinden -nefret suçu- çıkarmaya ve sözde “liberal” Batılı kimliğine sığınma eğilimindeler. Peki ya bu tür suçların sonuçları? Peki ya kurbanlar? Bir nefret suçunu ifade özgürlüğü mantrasıyla örtbas etmeye çalışmak, her hükümetin sahip olduğu, ülkelerinde yaşayan ve onları ziyaret eden tüm insanların güvende ve emniyette olmasını sağlama sorumluluğundan vazgeçmektir.

Kendilerini insan hakları, demokrasi ve ifade özgürlüğünün sınırlarının bekçisi olarak konumlandıranları siyasi gündemlerine uygun hale getirmenin zamanı geldi. Başkalarının zarar görmeme hakkı korunmak isteniyorsa, ifade özgürlüğü her zaman sınırlanacaktır. İfade özgürlüğü ve demokrasinin klişe kullanımının kökleşmiş İslamofobiyi örtmek için bir incir yaprağından başka bir şey olmadığı artık aşikar.

Bu mesele, terör gruplarından uzak durmakta zorlanan iki NATO adayıyla (Finlandiya da Türkiye’nin desteğine bağımlıdır) sınırlandırılamayacak kadar geniş kapsamlı ve önemlidir. Batı demokrasilerinin aşırı sağcı ve diğer ırkçı siyasi grupların verdiği zararı en aza indirip indiremeyeceğini zaman gösterecek. İkincisi ile ilgili sorun, İslam’ı suistimal etmekten ve Müslümanları mağdur etmekten vazgeçmeyecek olmalarıdır. Anders Breivik’in 2011’de komşu Norveç’te masumları katletmesi bunu açıkça ortaya koydu.

Bu yazıda ifade edilen görüşler yazara aittir ve Middle East Monitor’ün yayın politikasını yansıtmayabilir.

KategorilerMakaleAvrupa ve RusyaGörüşİsveçTürkiyeYorumları Göster

Yukarıdaki makalede aksi belirtilmedikçe, Middle East Monitor’ün bu çalışması Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 Uluslararası Lisansı altında lisanslanmıştır. Görüntü(ler) bizim hakkımızı taşıyorsa, bu lisans onlar için de geçerlidir. O ne demek? Diğer izinler için lütfen bizimle iletişime geçin.

Bu sayfada bir hata mı gördünüz? Bilmemize izin ver

Bu site reCAPTCHA tarafından korunmaktadır ve Google Gizlilik Politikası ile Hizmet Şartları geçerlidir.

Δ