İsveç ve Finlandiya’nın hızla NATO’ya katılma umutları, askeri ittifaka katılım konusunda veto yetkisine sahip olan Türkiye’nin itirazları şeklinde bir engelle karşılaştı.
Üç ülke, geçen Haziran ayında Madrid’de nasıl ilerleyecekleri konusunda anlaşmaya vardı, ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, özellikle İsveç’in pazarlığın kendisine düşen tarafını tutmadığını söyledi.
Erdoğan bu hafta üyelik müzakerelerini süresiz olarak erteledi.
NATO’nun 30 üyesinden yalnızca Türkiye ve Macaristan parlamentoları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden sonra güvenliklerinden endişe duyan İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğini henüz onaylamadı.
Türkiye neden İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine karşı çıkıyor?
Türkiye, özellikle İsveç’in Ankara’nın söylediğine göre 1984’te Türk devletine karşı silaha sarılan yasaklı Kürdistan İşçi Partisi’nden (PKK) militanları barındırdığını söylüyor.
PKK, Türkiye, İsveç, ABD ve Avrupa’da terör örgütü olarak tanımlanıyor.
Türkiye, Stockholm ve Helsinki’nin PKK’ya ve 2016’daki darbe girişiminden sorumlu tuttuğu başka bir gruba karşı daha sert bir tavır almasını istiyor.
Madrid’de Finlandiya ve İsveç, şüpheli militanların iadesi ve sınır dışı edilmesi konusundaki çalışmaların yoğunlaştırılması da dahil olmak üzere terörle mücadele için daha fazla çalışmaya karar verdiler.
Ancak İsveç mahkemeleri bazı sınır dışı edilmeleri engelledi.
OKUYUN: Türk-Japon yüzer enerji birimi, Japon bankalarından 71 milyon dolarlık kredi aldı
İsveç ile Türkiye arasındaki gerilim, Ankara’nın nefret suçu olarak nitelendirdiği, ancak İsveç’in ifade özgürlüğü yasalarının kapsamına girdiği Stockholm’deki protestolarla da arttı.
Stockholm Üniversitesi Türk Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Paul Levin, “İsveç, Türkiye’nin birçok endişesini dile getirdi ve bu üçlü mutabakatı uygulamaya devam edecek… ancak şu anda bunun yeterli olmadığı açık” dedi.
Türkiye’nin üyeliği engellemede başka hedefleri var mı?
Mayıs ayında Türkiye’de seçimler var. Bazı yorumcular, Erdoğan’ın NATO konusundaki tutumunu, seçmenlerin dikkatini yaşam maliyeti krizinden başka yöne çevirme ve uluslararası bir devlet adamı imajı yansıtma girişimi olarak görüyor.
Diğer yorumcular, ABD ile bir anlaşmanın parçası olarak NATO onayını kullanmak isteyebileceğini söylüyorlar. Washington ile bağlar, Türkiye’nin DEAŞ’a karşı mücadelede ABD desteğine sahip Suriyeli Kürt militanlarla çatışması nedeniyle geriliyor.
Türkiye de ABD’den F-16 savaş uçağı almak istiyor ancak bazı Kongre üyelerinin itirazlarıyla karşılaşıyor.
İsveç ve Finlandiya neden NATO’ya katılmak istiyor?
İsveç ve Finlandiya uzun süredir resmi askeri uyumsuzluk politikaları izliyorlar, ancak Rusya’nın Ukrayna’yı işgali yeniden düşünmeye yol açtı.
Finlandiya’nın Rusya ile 1.300 km (810 mil) sınırı vardır ve İsveç’in Gotland adası, Rusya’nın Kaliningrad dışklavındaki Rusya’nın Baltık Filosunun evinden sadece 300 km (186 mil) uzaklıktadır.
Bout ülkeleri, toplu savunma maddesiyle NATO’yu güvenliklerini sağlamanın en iyi yolu olarak görüyorlar.
OKUYUN: Erdoğan, İsveç’e NATO hedefine destek beklememesini söyledi
NATO neden İsveç ve Finlandiya’yı istiyor?
Her ikisinin de nispeten güçlü orduları var. Finlandiya 285.000 personel ve 650 tank seferber etme kapasitesine sahiptir. İsveç, güçlü bir hava kuvvetlerine ve Baltık Denizi koşullarına göre hazırlanmış bir denizaltı filosuna sahiptir. Stratejik olarak, iki ülke NATO’nun Rusya’ya karşı cephe hattında bir delik açarken, ittifakın gücünü Baltık bölgesine yansıtmasını sağlıyor.
Finlandiya, İsveç olmadan katılabilir mi?
Teknik olarak evet, ancak İsveç üzerinden stratejik kara erişimi olmadan Finlandiya’yı savunmak NATO için zor olacaktır.
İsveç ve Finlandiya birlikte ilerlemek istiyor, ancak Türkiye’nin öfkesi ağırlıklı olarak İsveç’e yöneldiği için Finlandiya’nın süreçle ilgili sabrı taşabilir. Finlandiya Dışişleri Bakanı ve İsveç Başbakanı, ortak üyeliğin öncelik olduğunu ve Finlandiya’nın ancak İsveç’in üyeliği Türkiye tarafından kalıcı olarak bloke edilirse farklı bir yol düşüneceğini söylediler.
NATO, İsveç ve Finlandiya’nın katılmasına izin vererek Türkiye’yi sınır dışı edebilir mi?
NATO’nun kuruluş belgesinde üyelerin askıya alınması veya ihraç edilmesi için resmi bir mekanizma yoktur ve Türkiye hayati bir stratejik müttefik olarak kabul edilmektedir.
Şimdi ne olacak?
Analistler, katılım sürecinin en azından Türkiye’deki seçimler sona erene kadar askıda kalmasını bekliyorlar.
O zaman bile, ilerleme yavaş olabilir. Madrid anlaşmasının tam olarak uygulanması yıllar alabilir ve İsveç, Türkiye’nin diğer bazı taleplerinin karşılanmasının imkansız olduğunu söyledi.
Türkiye’nin ulusal güvenlik endişeleri kolayca giderilemeyecek ve İsveç ve Finlandiya’nın gelişmeleri etkileme yeteneği marjinal.
Ancak İsveç, Finlandiya ve NATO uzun bir süreçten kaçınmak istiyor.
Levin, “Türkiye’nin eylemleri artık Putin’e fayda sağlıyor ve bu bir bütün olarak ittifak için sorunlu olmalı” dedi.
OKUYUN: Erdoğan, İsveç’e inançlara saygı yoksa NATO üyelik hedefine destek vermeyeceğini söyledi
Bu yazıda ifade edilen görüşler yazara aittir ve Middle East Monitor’ün yayın politikasını yansıtmayabilir.
KategorilerMakaleAsya ve AmerikaAvrupa ve RusyaFinlandiyaMacaristanUluslararası KuruluşlarNATOGörüşİsveçTürkiyeUkraynaABDYorumları Göster
Yukarıdaki makalede aksi belirtilmedikçe, Middle East Monitor’ün bu çalışması Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 Uluslararası Lisansı altında lisanslanmıştır. Görüntü(ler) bizim hakkımızı taşıyorsa, bu lisans onlar için de geçerlidir. O ne demek? Diğer izinler için lütfen bizimle iletişime geçin.
Bu sayfada bir hata mı gördünüz? Bilmemize izin ver
Bu site reCAPTCHA tarafından korunmaktadır ve Google Gizlilik Politikası ile Hizmet Şartları geçerlidir.
